Jest to choroba z grupy reumatycznych chorób pozastawowych. Jej najbardziej charakterystyczną cechą jest uogólniony ból mięśniowo-stawowy oraz bolesność w typowych punktach zwanych „tender points”. Towarzyszą jej zazwyczaj liczne zaburzenia wegetatywne i funkcjonalne takie jak zaburzenia snu, przewlekłe zmęczenie i obniżona tolerancja na wysiłek fizyczny. Choroba rozpoznawana jest u 2-4% populacji, częściej u kobiet niż mężczyzn. Apogeum zachorowań określa się na przedział wiekowy 30-50 lat. Aktualne badania wykazują, że wraz z postępem cywilizacyjnym odsetek osób cierpiących na tę chorobę będzie wzrastał.
Rozpoznanie:
- uogólniony ból,
- bolesność na ucisk w określonych miejscach tzw. „tender points”,
- nasilenie bólu po aktywności fizycznej tzw. „exercise intolerance”,
- objawy somatyczne takie jak: senność, zmęczenie, sztywność poranna, zespół jelita drażliwego, bóle głowy itp,
- współistniejące objawy psychopatologiczne
Kryteria diagnostyczne (lewa/prawa lub lewa i prawa strona ciała)
1. Indeks bólu (WPI) (0-19 pkt)
- bark (L/P),
- górne ramię (L/P),
- dolne ramię (L/P),
- żuchwa (L/P),
- szyja,
- pośladek/ krętarz (L/P),
- górna część kończyny dolnej (L/P),
- dolna część kończyny dolnej (L/P),
- górna część pleców,
- dolna część pleców,
- klatka piersiowa,
- brzuch
2. Wskaźnik nasilenia objawów (SSS) (0-12 pkt)
- obecność i intensywność:
- zmęczenia (0-3),
- zaburzeń poznawczych (0-3),
- zaburzeń snu (0-3),
- *obecność objawów somatycznych (0-3) żeby ustalić stopień nasilenia fibromialgii
Rozpoznanie:
WPI≥7 i SSS≥5 LUB WPI 3-6 i SSS≥9 + obecność objawów ≥ 3 miesięcy + brak innego wytłumaczenia występowania bólu,
Leczenie:
- farmakoterapia,
- fizjoterapia,
- fizykoterapia,
- psychoterapia,
- metody alternatywne
Rehabilitacja:
- trening aerobowy,
- łagodne ćwiczenia usprawniające np. w środowisku wodnym,
- krioterapia ogólnoustrojowa w celu złagodzenia bólu,
- ćwiczenia oddechowe,
- ćwiczenia rozciągające i wzmacniające mięśnie grzbietu
W pierwszym etapie najlepsze efekty uzyskuje się poprzez zastosowanie usprawniania wielopłaszczyznowego obejmującego ćwiczenia rozciągające mięśnie grzbietu w połączeniu z ćwiczeniami ogólnousprawniającymi takimi jak aerobik czy ćwiczenia w środowisku wodnym oraz wysokoczęstotliwościową elektrostymulacją nerwową. W późniejszym okresie w celu zapobiegania nawrotom dolegliwości bólowych stosuje się ćwiczenia równoważne i proprioceptywne. Ważnym elementem rehabilitacji jest wdrożenie ćwiczeń usprawniających w domu pacjenta.
Często do programu leczenia osób dotkniętych fibromialgią wdraża się takie zabiegi jak: przezskórna stymulacja nerwowa, stymulacja prądem interferencyjnym, akupunktura- która ma za zadanie działać analgetycznie, poizometryczna relaksacja mięśniowa w celu wyrównania napięcia mięśniowego, laseroterapia, masaż klasyczny oraz takie jak hipnoza lub terapia poznawczo-behawioralna.
Literatura:
- Rudy Dressendorfer, Suzanne VanderKooi, Fibromyalgia and exercises, Cinahl Information Systems, Glendale, CA, January 29, 2016,
- Samborski W, Fibromyalgia — the current concepts in diagnosis and new approaches to the pathogenesis and treatment, Forum Reumatologiczne 2015, tom 1, nr 1,
- https://www.spine-health.com/conditions/fibromyalgia/fibromyalgia-alternative-treatments-fibromyalgia-non-medicine-treatments
